bilim dili, Türkçe bilim dili olabilir mi
[UYGULAMAG YAZISI] BİLİM TILITÜRKÇE, BİLİM TILI OLABİLİR Mİ?
Soru: Türkçe, bilim tılı olabilir mi?
Yanıt: Togru kullanılır ése; Türkçe, bilim tılı olur. Fakat “kelime yıgınları ile anlatım biçimleri” kullanılır ése; bilim tılı olamaz, kültür tılı da olamaz, gazete tılı bile olamaz.
[İngilizce Metin]
A new report by the research arm of the International Labour Organization (ILO) says a long “labour market recession” is worsening the social outlook in many countries.
[İstanbul Agızı Biçimi]
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) araştırma kolunun yeni bir raporu, uzun bir “emek piyasası durgunluğu”nun birçok ülkede sosyal görünümü kötüleştirdiğini söylüyor.
Metinler, “ol internet sitesi”den alıldı.
Şimdi de İngilizce anlatım biçimiyin-sıralamagıyın izleyelim.
“Anlamın anlamag”a dikkat ver, “çeviri” sütunuyun dikkatlice oku [lütfen please ☺].
| İngilizce | Çeviri |
| A new report | Bir yeni rapor |
| by | (şu) tarafından (yazıldı) |
| the research arm | araştırma kolu |
| of | (bu araştırma kolu şu)nun(dur) |
| the International Labour Organization (ILO) | Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) |
| says | (şöyle) söyler |
| a long “labour market recession” | bir uzun “emek piyasası durgunluğu” |
| is | , |
| worsening the social outlook | kötüleştiriyor sosyal görünüm(ü) |
| in many countries | çok ülkede |
“Çeviri” sütunuyun, tek okuyuşta anladı sän ärinç. Çünkü kimi edatlar, anlatımın, anlamlı kısa bölümlere ayırmış lär. Bu, ne temek ér?
Kib, 500 sayfalık Almanca bir kitab alalım. İngilizce’ye çevirtelim. “Kelime yıgınları ile anlatım biçimleri” ilen Tükçe’ye de çevirtelim [munca çok kitab var]. Bir İngiliz bir de Türk kenç bulalım. İkisi de erkek (veya ikisi de kız) olsun. İkisiyiŋ de zekâ seviyesi 110 olsun. İkisi de 25 yaşta ve kib sosyolog olsunlar.
İngilizce çeviriyin, İngiliz kençe verelim. Türkçe çeviriyin, Türk kençe verelim. Verilen kitabların okusunlar tiyin, ikisiye de bir ay süre verelim. Süre sonuda, ikisiye de bu kitablardan 100’er soru soralım. Sonuç, yaklaşık şöyle olur ärinç:
İngiliz kenç, en az 90 soruya, tam-togru yanıt vercek ärinç. Türk kenç, 50 soruya bile tam-togru yanıt veremecek ärinç. Aksi turum ortaya çıkmag, “insan zihni” konusuda bililen her şeyin çürütür. Mun İngiliz kenç ile aynı bilgi seviyesiye kelmek için, mun Türk kençe, en az bir ay daha süre kerekir ärinç.
# Fakat anlatımlar, “yalınsıg cümleli anlatım” ilen yapılır ése; İngiliz kenç ile Türk kenç arasıda, önemli fark olmacak ärinç.
# Türkçe’de sorun yok. Türkçe’yin togru kullanmamak sorunu var. Bir elma bile, bütün olarak yutulamaz; parça parça yutulur. Yalınsıg cümleli anlatımların okuyup anlamak, bir elmayın parça parça yutmak kibi ér.
# “Bilgi” ilen parlatılmayan zekâ, körelir. Bilgisiz zekâ, ham kurnazlıktan öteye keçemez.
Yalınsıg cümleli anlatımlar:
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun araştırma kolunun yeni bir raporu, şunu söylüyor; uzun bir “emek piyasası durgunluğu”, birçok ülkede, sosyal görünümü kötüleştiriyor.
Uluslararası Çalışmag Örgütü (ILO)’yuŋ araştırmag koluyuŋ yeni bir rapor, şuyun söyleyir; uzun bir “emek piyasası turgunluku”, birçok ülkede, sosyal körünümün kötüleştiryir.
Uluslararası Çalışmag Örgütü (ILO)’yuŋ araştırmag kolu, yeni bir rapor yayımladı. Ol rapor, şuyun belirtyir: “Emek piyasası turgunluku”yuŋ uzun sürmeg, birçok ülkede, sosyal körünümün kötüleştiryir.
Uluslararası Çalışmag Örgütü (ILO)’yuŋ araştırmag kolu, yeni bir rapor yayımladı. Ol rapor, monun belirtyir: Birçok ülkede, sosyal körünüm kötüleşyir; “emek piyasası turgunluku” uzun sürdü tiyin.
Uluslararası Çalışmag Örgütü (ILO)’yuŋ araştırmag kolu, yeni bir rapor yayımladı. Ol rapor belirtyir nen “Emek piyasası turgunluku”, uzun sürdü. Bu, birçok ülkede, sosyal körünümün kötüleştiryir.
Yeni bir rapor var. Uluslararası Çalışmag Örgütü (ILO)’yuŋ araştırmag koluyuŋ ér. Uzun “emek piyasası turgunluku”, birçok ülkede sosyal körünümün kötüleştiryir, tiyir.
Yeni bir rapor var. Uluslararası Çalışmag Örgütü (ILO)’yuŋ araştırmag koluyuŋ ér. Uzun “emek piyasası turgunluku”, sosyal körünümün kötüleştiryir. Bu kötüleşmeg, birçok ülkede olyur, tiyir.
# Anlaşılırlık bakımıdan, Arabca veya Farsça anlatımdan da keri ér nen alıntıdakı “İstanbul Agızı Biçimi” ilen anlatım (kelime yıgını). Özneyin başa koy, yüklemin sona koy; ne kadar kelime var ése araya yıg! Türkçe anlatım, bu tügül.
# Şöyle kişiler hayal et; sadece, “kelime yıgınları ile anlatım biçimleri” kullanarak yazılmış “Türkçe” kitablardan beslenmiş lär. Ve dünya çapıda kabul körmüş lär. Böyle kaç bilim adamı veya filozof tanıyır sän?
# Dikkat etilir ése burada, “kelime” konusuya kirmedi män. Yani “Türkçe kökenli kelimeler kullanmak”, “yabancı kökenli kelimeler kullanmak” konusuya kirmedi män. Çünkü munların, “anlatım” konusuda, çok çok önemli saymadı män. Önemli ér fakat “anlatım” konusuda, en önemli şey émez. Kerek olur ése, yabancı kökenli kelimeler ymä kullanılır; kullanyır män ymä.
Ayrıca bak:
TÜRKÇE213 [11] KISA SÜRELİ BELLEK
TÜRKÇE213 [12] YALINSIG CÜMLELİ ANLATIM
TÜRKÇE213 [09] CÜMLE BAŞI EDATLARI
TÜRKÇE213 [05] CÜMLE KONUSUDA
TÜRKÇE213 [10] OKUDU NE KİTAB KİM ALİ
# Bu yazıda, “ol internet sitesi”ye eleştiri yok. Çünkü “Türkçe”ye çeviri için, “alışılmış, yaygın, galatı meşhur” anlatım biçimleriyin kullanmış lär. Fakat, burada “ol internet sitesi”ye de tavsiyeler var, tiyilebilir.
# Mun yazıda, herhängi bir aşgılamag veya küçümsemeg yok ér. Mun yazı, aşagılamag veya küçümsemeg olarak anlayılamaz ve munca yorumlayılamaz.
— Konuk Yazar 3 —
