eş anlamlılık, farklı anlamlı sözcük sayısı, hantal dil, kelime analizi, nasıl, nemen, sözcük sayısı, zengin dil
TÜRKÇE212 [11] NASIL“NASIL”
Kimi gramercilere köre “nasıl” sözcükü; “ne asıl”dan bozmuk sözcük ér. Bu körüşe katılmayır méz.
Kib, “yaş” köküden türeyen “yaşıl” sözcüküyün ele alalım. Yapısı, “yaş-ıl” ér. Yapım eki “-ıl”, mon anlamların veryir; “kibi, benzer, o özellikte, änä benzer”. En tar anlamda “yaş-ıl”; “yaş bitki renki” anlamıya kelyir. Öd içide “yaş-ıl”; “yeş-il”e tönüşmüş. Acaba neden?
Benzer şekilde, “nasıl”ıŋ yapı da “na-(s)ıl” ér ärinç. Bu “-(s)ıl” eki; “(s)” ile kenişlemiş “-ıl” ér; “-(s)ıl”. Ulayı “nasıl” sözcükü, gerçekte “ne-(s)il” veya “nä-(s)il” biçimde türemiş, sonra “nasıl”a tönüşmüş ärinç. Mun tönüşümde, Arabca kökenli “nesil: soy” sözcüküyüŋ etki de büyük teg körünyür. [Arabca kökenli “nesil” sözcükü ile karışmasın tiyin “nasıl” olarak kullanılmış, kibi]
Gerçekte “na-(s)ıl”dakı “na” kısmı, soru sözcükü olan “ne, nä” ér, körüşüye katılyır méz.
“Nasıl”ıŋ yere “näsil” kullanmak da mümkün ér veya daha tutarlı olur kibi körünyür. “Nemen [nämän]” kelimesi de aynı anlamda ér.
Neŋ anlamın anlatabilen Türkçe kökenli neŋ kelime var kän, Türkçe’ye yabancı kökenli sözcükler de katılmış, mun körülyür. Kib, “yıl” sözcükü, en az 2000 yıldan beri Türkçe’de var kän aynı anlama kelen yabancı kökenli “sene” sözcükü kibi.
Gerçekte kib, Türkçe “yıl” sözcükü var kän yabancı kökenli “sene” sözcüküyün tıla katmak; kereksiz iş ér. Bu tip sözcük artışları; tılın zengin etmez, hantal eter.
Munca sözcük artışları anca “ölçü, vezin” tutturmak endişesi taşıyan kimi şairlere yararlı olabilir kük. Şairler “vezin, ölçü” tuttursun tiyin de tıl ile oynayılmaz. Sanki “hece ölçüsü/ vezin” olmadan şiir yazılamaz émiş teg!
Osmanlıca’yın karışıklıka, anlaşılmazlıka iten nedenlerden biri de; divan şairlerideki “vezin” endişesi édi kük: “Vezin tutmadı! Aç Farsça azu Arabca sözlükün, al bir kelime daha!”
Tılda asıl önemli olan şey “sözcük sayısı” tügül; “farklı anlamlı sözcük sayısı” ér. Ancak bu, Türkçe kökenli “kök”lerin arayıp bulmaga engel émez.
Ayrıca “eş anlamlı” kibi körünen Türkçe kökenli “kök”leriŋ aralarda, az-çok anlam farkı olur; munun da dikkate almak kerek. [Ayrıca “eş anlamlı” kibi körünen Türkçe kökenli “kök”leriŋ anlamlar, az-çok farklı olur; munun da dikkate almak kerek.]
Kenel olarak da; neŋ “kök”e eş anlamlı neŋ “kövde” var ér; azu başka neŋ kökten türetilebilir;
“sor[mak, ey-it[mek” kibi.
Türkçe-21 Sitesi
