adıl, adıllar, dönüşlülük zamiri, dönüşlülük zamirleri, durum çekimi, durum çekimleri, durum eki, durum ekleri, işaret sıfatı, işaret sıfatları, işaret zamiri, işaret zamirleri, iyelik çekimi, iyelik çekimleri, iyelik eki, iyelik ekleri, iyelik zamiri, iyelik zamirleri, kendim, özüm, şahıs zamiri, şahıs zamirleri, zamir çekimi, zamir çekimleri, zamir, zamirler
TÜRKÇE211 [02] İYELİK ÇEKİMLERİ, TURUM ÇEKİMLERİ, ZAMİRLERİYELİK ÇEKİMLERİ, TURUM ÇEKİMLERİ; ZAMİRLER
ben, sen, o, biz, siz, olar • bu, bular ; şu, şular ; o, olar
İsimlerde Benzer Yapılar
kendi, kendiler
öz, özler
# Önce mon yazıyın anlamak kerekir: TÜRKÇE211 [01] İYELİK ÇEKİMLERİ, TURUM ÇEKİMLERİ, İSİMLER
ben, sen, o, biz, siz, olar
bu, bular ; şu, şular ; o, olar
İstanbul Agızı’ya köre, turum çekimleri monca ér:
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| ben-i | ben-im | ban-a | ben-de | ben-den |
| sen-i | sen-in | san-a | sen-de | sen-den |
| o-(n)u | o-(n)un | o-(n)a | o-(n)da | o-(n)dan |
| biz-i | biz-im | biz-e | biz-de | biz-den |
| siz-i | siz-in | siz-e | siz-de | siz-den |
| o-(n)lar-ı | o-(n)lar-ın | o-(n)lar-a | o-(n)lar-da | o-(n)lar-dan |
| biz-ler-i | biz-ler-in | biz-ler-e | biz-ler-de | biz-ler-den |
| siz-ler-i | siz-ler-in | siz-ler-e | siz-ler-de | siz-ler-den |
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| o-(n)u |
o-(n)un |
o-(n)a |
o-(n)da |
o-(n)dan |
| o-(n)lar-ı |
o-(n)lar-ın |
o-(n)lar-a |
o-(n)lar-da |
o-(n)lar-dan |
| bu-(n)u | bu-(n)un | bu-(n)a | bu-(n)da | bu-(n)dan |
| bu-(n)lar-ı | bu-(n)lar-ın | bu-(n)lar-a | bu-(n)lar-da | bu-(n)lar-dan |
| şu-(n)u | şu-(n)un | şu-(n)a | şu-(n)da | şu-(n)dan |
| şu-(n)lar-ı | şu-(n)lar-ın | şu-(n)lar-a | şu-(n)lar-da | şu-(n)lar-dan |
Yukarıdakı tablolardan, monlar körülyür;
• “o+lar = olar” olmamış, “o+(n)+lar → onlar” olmuş [kereksiz olarak “yardımcı n” kullanılmış].
• “ben+e → bana” ve “sen+e → sana” olmuş.
• “ben+in → benim” ve “biz+in → bizim” olmuş.
# “o-(n)u, o-(n)un, o-(n)a, o-(n)da, o-(n)dan” biçimleri, “10” sayısıyıŋ turum çekimleri ile sesteş ér.
Türkmen ve Kazak Türkçesi’nde “olar”dır, Türkmen Türkçesi’nde “olar, bular, şular”dır.
Özbek Türkçesi’nde “ben = men” ve -e hali; “men-gä”dir.
Türkmen ve Kazak Türkçesi’nde “ben = men” ve “men-iŋ”dir.
Kırgız Türkçesi’nde “men-in”dir.
Türkmen Türkçesi’nde “biz-iŋ”dir.
Özbek Türkçesi’nde, çoğul eki, “-lär”, üçüncü çoğul şahıs iyelik eki, “-lari”dir; “mal-lär, öy-lari”. Ayrıca, üçüncü tekil-çoğul şahıs iyelik eklerinden sonra, hal eki geldiğinde, araya “yardımcı n” girmez: “öy-i-dä : ev-i-(n)de”, “işlär-i-gä : işler-i-(n)e”.
Türkmen Türkçesi’nde, ünlüler şunlardır: “a, ä, e, ı, i, o, ö, u, ü”. “ä”; “a” ile “e” arası bir sestir. İkinci şahıslar iyelik ekleri, nazal n “ŋ” iledir: “aga-ŋ, aga-ŋız”.
[Bu konularda bak. ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİ, Prof Dr AHMET BURAN - Arş Gör ERCAN ALKAYA, AKÇAĞ Yayınları]
Türkçe–21 Biçimi’ye köre, turum çekimleri monca olur:
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| ben-in | ben-iŋ | ben-e | ben-de | ben-den |
| sen-in | sen-iŋ | sen-e | sen-de | sen-den |
|
o-(y)un än-in |
o-(y)uŋ än-iŋ |
o-(y)a än-ä |
o-da än-dä |
o-dan än-dän |
| biz-in | biz-iŋ | biz-e | biz-de | biz-den |
| siz-in | siz-iŋ | siz-e | siz-de | siz-den |
| olar-ın | olar-ıŋ | olar-a | olar-da | olar-dan |
| biz-ler-in | biz-ler-iŋ | biz-ler-e | biz-ler-de | biz-ler-den |
| siz-ler-in | siz-ler-iŋ | siz-ler-e | siz-ler-de | siz-ler-den |
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
|
o-(y)un än-in |
o-(y)uŋ än-iŋ |
o-(y)a än-ä |
o-da än-dä |
o-dan än-dän |
| o-lar-ın |
o-lar-ıŋ |
o-lar-a |
o-lar-da |
o-lar-dan |
| bu-(y)un | bu-(y)uŋ | bu-(y)a | bu-da | bu-dan |
| bu-lar-ın | bu-lar-ıŋ | bu-lar-a | bu-lar-da | bu-lar-dan |
| şu-(y)un | şu-(y)uŋ | şu-(y)a | şu-da | şu-dan |
| şu-lar-ın | şu-lar-ıŋ | şu-lar-a | şu-lar-da | şu-lar-dan |
# “o”; hem “3tk şahıs zamiri” olarak kullanılır, hem “işaret sıfatı” olarak kullanılır.
# “än” için bak: TÜRKÇE211 [13] ÄN - LÄR
• Bu yazıda, “o-(y)un, o-(y)uŋ, o-(y)a, o-da, o-dan” biçimleri kullanıldı. Fakat Türkçe-21 Biçimi’de, kenel olarak, “än-in, än-iŋ, än-ä, än-dä, än-dän” biçimleri tercih etilir.
İsimlerde Benzer Yapılar
“o-(y)uŋ ev, olar-ıŋ ev, o-(y)uŋ evler, olar-ıŋ evler” benzeri yapılar
Şimdi “o-(y)uŋ” yeriye “ögretmen-iŋ” koyalım; “olar-ıŋ” yeriye “ögretmenler-iŋ” koyalım:
| o-(y)uŋ ev |
olar-ıŋ ev |
o-(y)uŋ evler |
olar-ıŋ evler |
| ögretmen-iŋ ev |
ögretmenler-iŋ ev |
ögretmen-iŋ evler |
ögretmenler-iŋ evler |
“Ögretmenleriŋ evler, ikiyüz metre ileride ér. Olarıŋ evler, pembe boyalı ér.” kibi.
Turum ekleri, sonda yer alır, kib; “ögretmen-iŋ ev-in”, “ögretmenler-iŋ ev-de”, “olarıŋ ev-den” kibi.
“Ögretmen-iŋ ev, iki katlı ér. Kendi-(y)iŋ evin, keçen yaz sarıya boyattı.”
“Emlakçı, ögretmen-iŋ ev-in satmış. Ögretmen-iŋ ev-in, bi doktor satın almış.”
ÖRNEKLER
“bu-(y)uŋ, şu-(y)uŋ, bu-lar-ıŋ, şu-lar-ıŋ”:
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| buyuŋ ev-in | buyuŋ ev-iŋ | buyuŋ ev-e | buyuŋ ev-de | buyuŋ ev-den |
| buyuŋ evler-in | buyuŋ evler-iŋ | buyuŋ evler-e | buyuŋ evler-de | buyuŋ evler-den |
| bularıŋ ev-in | bularıŋ ev-iŋ | bularıŋ ev-e | bularıŋ ev-de | bularıŋ ev-den |
| bularıŋ evler-in | bularıŋ evler-iŋ | bularıŋ evler-e | bularıŋ evler-de | bularıŋ evler-den |
| şuyuŋ ev-in | şuyuŋ ev-iŋ | şuyuŋ ev-e | şuyuŋ ev-de | şuyuŋ ev-den |
| şuyuŋ evler-in | şuyuŋ evler-iŋ | şuyuŋ evler-e | şuyuŋ evler-de | şuyuŋ evler-den |
| şularıŋ ev-in | şularıŋ ev-iŋ | şularıŋ ev-e | şularıŋ ev-de | şularıŋ ev-den |
| şularıŋ evler-in | şularıŋ evler-iŋ | şularıŋ evler-e | şularıŋ evler-de | şularıŋ evler-den |
“ora, bura, şura, nere”, “içeri, tışarı”
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| o-ra-(y)ın | o-ra-(y)ıŋ | o-ra-(y)a | o-ra-da | o-ra-dan |
| o-ra-lar-ın | o-ra-lar-ıŋ | o-ra-lar-a | o-ra-lar-da | o-ra-lar-dan |
| bu-ra-(y)ın | bu-ra-(y)ıŋ | bu-ra-(y)a | bu-ra-da | bu-ra-dan |
| bu-ra-lar-ın | bu-ra-lar-ıŋ | bu-ra-lar-a | bu-ra-lar-da | bu-ra-lar-dan |
| şu-ra-(y)ın | şu-ra-(y)ıŋ | şu-ra-(y)a | şu-ra-da | şu-ra-dan |
| şu-ra-lar-ın | şu-ra-lar-ıŋ | şu-ra-lar-a | şu-ra-lar-da | şu-ra-lar-dan |
| ne-re-(y)in | ne-re-(y)iŋ | ne-re-(y)e | ne-re-de | ne-re-den |
| ne-re-ler-in | ne-re-ler-iŋ | ne-re-ler-e | ne-re-ler-de | ne-re-ler-den |
| iç-eri-(y)in | iç-eri-(y)iŋ | iç-eri-(y)e | iç-eri-de | iç-eri-den |
| iç-eri-ler-in | iç-eri-ler-iŋ | iç-eri-ler-e | iç-eri-ler-de | iç-eri-ler-den |
| tış-arı-(y)ın | tış-arı-(y)ıŋ | tış-arı-(y)a | tış-arı-da | tış-arı-dan |
| tış-arı-lar-ın | tış-arı-lar-ıŋ | tış-arı-lar-a | tış-arı-lar-da | tış-arı-lar-dan |
# Yanya “iç-re, iç-re-ler”, “tış-ra, tış-ra-lar”.
# Munlarıŋ da iyelik çekimleri yapılabilir; “beniŋ ora, seniŋ orayın, onuŋ orayıŋ” kibi.
kendi, kendiler
TÜRKÇE-21 BİÇİMİ’YE KÖRE;
• “kendi” kelimesi, "üçüncü tekil kişi için tönüşlülük zamiri” olarak kullanılır.
• “kendiler” kelimesi, "üçüncü çokul kişi için, tönüşlülük zamiri” olarak kullanılır.
• Kenel olarak; “yüklem’e baglı özne”yin belirtir lär.
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| kendi-(y)in | kendi-(y)iŋ |
kendi-(y)e | kendi-de | kendi-den |
| kendiler-in | kendiler-iŋ |
kendiler-e | kendiler-de | kendiler-den |
# Kenel olarak, “kendi, kendiler”; neŋ anlatımda “bir’den çok üçüncü kişi(ler)” var ése, kerekli olur lär.
# Şahıs zamirleri için, iyelik çekimleri yok ér. Kib “beniŋ sen, biziŋ siz” kibi anlatımlar olmaz. Ulayı Türkçe-21 Biçimi’de, “kendi, kendiler” kelimeleri için de iyelik çekimleri yok ér.
# Türkçe-21 Biçimi’de; “kendi ; kendiler” kelimeleri, “ben, sen ; biz, siz” yerleriye keçmez.
# “kendi” kelimesiyiŋ anlamlar için sözlüklere bak.
“Kendi böyle söyledi (o).” [“Kim söyledi? O söyledi”: “kendi” kelimesi, “o” yeriye keçmiş]
“Kendi-(y)iŋ tüşünceler-in böyle belirtti (o).” [“kendi” kelimesi, “o” yeriye keçmiş]
“Kendi-(y)iŋ sözler ile ben-iŋ sözler-in karıştıryır (o).” [“kendi” kelimesi, “o” yeriye keçmiş]
“Kendi kendi-(y)e konuşyur édi (o).” [“kendi” kelimeleri, “o” yeriye keçmiş ve aynı özneyin belirtyir lär]
“Ali, iki çanta taşıyır édi; kendi-(y)iŋ çanta ve Veli-(y)iŋ çanta. Kendi-(y)iŋ çanta-(y)ın, kendi-(y)iŋ masa-(y)a bıraktı. Veli-(y)iŋ çanta-(y)ın, Veli-(y)iŋ masa-(y)a bıraktı.” [“kendi” kelimeleri, “Ali” yeriye keçmiş]
“Ali, iki çanta taşıyır édi; kendi-(y)iŋ çanta ve Veli-(y)iŋ çanta. Kendi-(y)iŋ çanta-(y)ın, kendi-(y)iŋ masa-(y)a bıraktı.
“Ali ile Veli, tört çanta taşıyır édi lär; kendiler-iŋ çantalar ve Ayşe ile Fatma-(y)ıŋ çantalar. Kendiler-iŋ
“Ali ile Veli, tört çanta taşıyır édi lär; kendiler-iŋ çantalar ve Ayşe ile Fatma-(y)ıŋ çantalar. Kendiler-iŋ
“İki çanta taşıyır édi män; ben-iŋ çanta ve Veli-(y)iŋ çanta. Ben-iŋ çanta-(y)ın ben-iŋ masa-(y)a bıraktı män.
“İki çanta taşıyır édi män; ben-iŋ çanta ve Veli-(y)iŋ çanta. Ben-iŋ çanta-(y)ın ben-iŋ masa-(y)a bıraktı män.
# Mun cümlelerde, “Veli” yeriye, “kendi” kelimesi keçemez. Çünkü mun cümlelerde, “Veli”, özne émez.
# Mun cümlelerde, “män” yeriye de “kendi” kelimesi keçemez. Çünkü “män”, “üçüncü tekil kişi” émez.
# “Kendi” kelimesiden, bazı isimler de türetilmiş; “ben-lik” benzeri olarak; “kendi-lik” kibi.
öz, özler
# “öz” kelimesiyiŋ anlamlar için sözlüklere bak.
Türkçe-21 Biçimi’de, “öz” kelimesi, tönüşlülük zamiri olarak da kullanılır. “Öz” kelimesiyiŋ kullanım yerleri, “kendi” kelimesiyiŋ kullanım yerleriden, biraz farklı ve daha keniş ér.
Türkçe-21 Biçimi’ye köre, iyelik çekimleri:
| beniŋ öz | beniŋ özler |
| seniŋ öz | seniŋ özler |
| oyuŋ öz | oyuŋ özler |
| biziŋ öz | biziŋ özler |
| siziŋ öz | siziŋ özler |
| olarıŋ öz | olarıŋ özler |
Türkçe-21 Biçimi’ye köre, turum çekimleri:
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| öz-ün | öz-üŋ | öz-e | öz-de | öz-den |
| özler-in | özler-iŋ | özler-e | özler-de | özler-den |
Türkçe-21 Biçimi’ye köre, “iyelik + turum” çekimleri:
|
Yüklemeg Turumu |
İlgi Turumu |
Yaklaşmag Turumu |
Bulunmag Turumu |
Ayrılmag Turumu |
| beniŋ öz-ün | beniŋ öz-üŋ | beniŋ öz-e | beniŋ öz-de | beniŋ öz-den |
| seniŋ öz-ün | seniŋ öz-üŋ | seniŋ öz-e | seniŋ öz-de | seniŋ öz-den |
| oyuŋ öz-ün | oyuŋ öz-üŋ | oyuŋ öz-e | oyuŋ öz-de | oyuŋ öz-den |
| biziŋ öz-ün | biziŋ öz-üŋ | biziŋ öz-e | biziŋ öz-de | biziŋ öz-den |
| siziŋ öz-ün | siziŋ öz-üŋ | siziŋ öz-e | siziŋ öz-de | siziŋ öz-den |
| olarıŋ öz-ün | olarıŋ öz-üŋ | olarıŋ öz-e | olarıŋ öz-de | olarıŋ öz-den |
| beniŋ özler-in | beniŋ özler-iŋ | beniŋ özler-e | beniŋ özler-de | beniŋ özler-den |
| seniŋ özler-in | seniŋ özler-iŋ | seniŋ özler-e | seniŋ özler-de | seniŋ özler-den |
| oyuŋ özler-in | oyuŋ özler-iŋ | oyuŋ özler-e | oyuŋ özler-de | oyuŋ özler-den |
| biziŋ özler-in | biziŋ özler-iŋ | biziŋ özler-e | biziŋ özler-de | biziŋ özler-den |
| siziŋ özler-in | siziŋ özler-iŋ | siziŋ özler-e | siziŋ özler-de | siziŋ özler-den |
| olarıŋ özler-in | olarıŋ özler-iŋ | olarıŋ özler-e | olarıŋ özler-de | olarıŋ özler-den |
“Ali, beniŋ kardaş ér.”, “Ali, beniŋ öz kardaş ér.”
“Cemil, Ali’yiŋ kardaş ér. Veli, Ali’yiŋ öz kardaş ér.”
“Seniŋ öze iyi bak!” [İstanbul Agızı’da: “Kendine iyi bak!”]
“Seniŋ öze de dikkat et!” [İstanbul Agızı’da: “Kendine de dikkat et!”]
– Eşyaların kim birge taşıdı sän?
– “Beniŋ öz taşıdı män.” veya “Tek ben taşıdı män.” [İstanbul Agızı’da: “Kendim taşıdım.”]
Veya “Öz-(e)n taşıdı män”: Tek vasıta veya tek etgen édi män. [“-(e)n”; vasıta hali eki]
“Ben, beniŋ öze konuşyur édi män.” [İstanbul Agızı’da: “Kendi kendime konuşuyordum.”]
“Sen, seniŋ öze konuşyur édi sän.” [İstanbul Agızı’da: “Kendi kendine konuşuyordun.”]
| beniŋ öz | seniŋ öz | äniŋ öz | biziŋ öz | siziŋ öz | olarıŋ öz | bizleriŋ özler |
sizleriŋ özler |
olarıŋ özler |
|
| ben | sen | o | biz | siz | olar | bizler |
sizler |
olar toplulukları |
Kib “äniŋ öz”, “o” anlamıya da kelir. Fakat anlatıma köre, başka anlama da kelebilir. Anlam, cümleye köre anlayılır. “Äniŋ öz, az önce burada édi.”, “Äniŋ öz, plastik ér [plastik maddesiden yapılmış].” kibi.
| “Nesne”, “özne”ye ait émez ése | “Nesne”, “özne”ye ait ér ése |
| Beniŋ saglıka önem verir sän. | Beniŋ özüŋ saglıka önem verir män. |
| Biziŋ saglıklara önem verir séz. | Biziŋ özleriŋ saglıklara önem verir méz. |
| Seniŋ saglıka önem verir män. | Seniŋ özüŋ saglıka önem verir sän. |
| Siziŋ saglıklara önem verir méz. | Siziŋ özleriŋ saglıklara önem verir séz. |
| Äniŋ saglıka önem verir män. | Kendiyiŋ saglıka önem verir [än]. |
| Olarıŋ saglıklara önem verir män. | Kendileriŋ saglıklara önem verir lär. |
# Mun cümlelerde, “nesne = saglık” ér.
| “Beniŋ anaya saygılı ol!”, |
“Seniŋ anaya saygılı män.” |
|
|
“Beniŋ özüŋ anaya saygılı män”, |
“Seniŋ özüŋ anaya saygılı ol!” |
(x) |
“Beniŋ anaya saygılı män.”, “Seniŋ anaya saygılı ol!” kibi anlatımlarda da anlam belirsizlikleri yok ér. Yine de “tönüşlülük”ün vurgulamak için, yukarıdakı (x) satırıdakı biçimlerde de olabilir lär.
# Mon anlatımlarda, “önem veren” ile “saglıka sahib olan”; farklı kişiler ér:
|
TOGRU ANLATIM |
→ |
KUSURLU ANLATIM |
|
Kendi, äniŋ saglıka önem verir. |
→ |
Äniŋ saglıka önem verir än. |
|
Kendiler, olarıŋ saglıklara önem verir. |
→ |
Olarıŋ saglıklara önem verir lär. |
“Kendiler, olarıŋ saglıklara önem verir.” = “Kendiler, olarıŋ saglıklara önem verir lär.”
# Mon anlatımlarda, “önem veren” ile “saglıka sahib olan”; aynı kişiler ér:
“Kendi, kendiyiŋ saglıka önem verir.” = “Kendiyiŋ saglıka önem verir än.” = “Kendiyiŋ saglıka önem verir.”
“Kendiler, kendileriŋ saglıklara önem verir.” = “Kendiler, kendileriŋ saglıklara önem verir lär.”
# Kib “Kendi, kendiyiŋ özüŋ saglıka önem verir.” kibi anlatımlar, yanlış sayılmaz. Fakat “özüŋ” kelimesi, fazladan veya kereksiz olarak kullanılmış olur.
NOTLAR
• Başta “şahıs zamiri” bulunmag, “sona kelen şahıs zamiri” kelmege engel émez; “Biz keldi méz.” kibi.
Fakat kib “biz”, vurgu için kelyir tügül ése “Keldi méz.” şekilde olmag yeterli olur.
Fakat kib mon cümle, başka türlü olmaz: “Ali, Veli, ben; çay içyir méz.”
— “Zile basan kim?”, “Kim än?”, “Kim sän?”. [Kişi, äniŋ sesten tanıyılabilcek ése;]
— “Ben!” veya “Ben ér!” veya “Ali Alioglu ér män!” veya “Ali Alioglu män!” kibi.
• “niye” ve “neye”, farklı kelimeler ér. “niye = ne diye”, “neye = hängi şeye”, “niçin = ne için”. “niye“ ve “niçin”, kural tışı oluşumlar ér. Bazı sesler tüşürülerek bitişik yazılmış, iki kelimeden oluşmuş yapılar ér lär. Gerçekte, Türkçe’de, munca “kelime yapımı” yöntemi yok.
| Şahıs Zamirleri | : |
ben, sen, o, biz, siz, olar |
|
İyelik Zamirleri |
beniŋ, seniŋ, oyuŋ/äniŋ, biziŋ, siziŋ, olarıŋ | |
| Sona Kelen Şahıs Zamirleri | : |
män, sän, än, méz, séz, lär |
|
Tönüşlülük Zamirleri |
: |
kendi, kendiler ; öz, özler |
|
İşaret Sıfatları |
: |
bu, şu, o ; bular, şular, olar |
Türkçe’de işaret sıfatları [bu, şu, o]; insanlar, hayvanlar, cisimler için aynı ér.
Karşıdakı kişi için, “Şu kişi kim? Şu kim?” veya “Bu kişi kim? Bu kim?” veya “O kişi kim? O kim?” tiye sorulabilir. “Şu/Bu/O [kişi], arkadaşım Ali [ér]” tiye yanıt verilebilir. Mun sorular ymä yanıtlar ymä, tıl bilimsel açıdan yanlış olmaz.
Munca soruların ymä munca yanıtların ymä, küçümsemek amaçlı kullanmak-anlamak yanlış olur; yani munlar, munca anlam anlatmaz.
Fakat kib İngilizce’de “he, she, it” zamirleri var. İngilizce’de, işaret etilen şeye köre, ilgili zamirin kullanmak kerek ér. Yanya Arabca’da “هو huve (eril o), هي hiye (tişiyil o)” kibi.
| İstanbul Agızı | Türkçe-21 Biçimi |
|
ben: Birinci tekil kişi
zamiri. (1) ben: Derideki leke. (2) |
ben: Birinci tekil kişi
zamiri. beŋ: Terideki leke. |
|
ben+e → bana (1) ben+e → bene (2) |
ben+e → bene beŋ+e → beŋe |
| sen+e → sana | sen+e → sene |
| sene: yıl |
seneh: yıl (“h”, vurgusuz
söyleyilir) [munuŋ Arabca asıl: سنة] |
|
Buda: Budizm kurmuş kişi |
Budha: Budhizm kurmuş kişi
[Buddha] |
# “Yaygın yanlış (galatı meşhur)” sayılmak şartı ile; “bana, sana” biçimleri üzeride, pek turmak kerekmez.
Türkçe–21 Sitesi
